20 februari 2017

Omgevingsplan oplossing voor leegstand

Wat doe je als panden staan te verpieteren en leegstand een steeds groter probleem wordt? Bert Rademaker van het ministerie van Infrastructuur en Milieu zet de mogelijkheden van de nieuwe Omgevingswet op een rij.

Gemeenten zoeken naar regels die kunnen worden ingezet om leegstand van (winkel)panden en verkrotting tegen te gaan. ‘Het instrument van een regel is veelzijdig en biedt gemeenten veel mogelijkheden’, aldus Bert Rademaker van het ministerie van Infrastructuur en Milieu (IenM). ‘Je kunt met regels activiteiten verbieden, onder voorwaarden en beperkingen toestaan of via een vergunningenstelsel sturen op activiteiten. Ook kun je het verrichten van activiteiten verplichten. Denk aan de plicht die je op grond van de Woningwet kunt opleggen om aanpassingen te verrichten aan een bouwwerk als het uiterlijk daarvan (door achterstallig onderhoud) ernstig in strijd is met redelijke eisen van welstand. Het instrument van een regel kent echter wel zijn beperkingen. Met een regel is het bijvoorbeeld altijd lastig om te verbieden wat er al is of legaal gebeurt. Je kunt iemand moeilijk van de één op de andere dag verbieden om zijn woning te bewonen. Met ruime overgangstermijnen en eventuele schadevergoeding zijn er zeker voorbeelden te noemen waarin bestaande activiteiten rechtmatig zijn te verbieden. Denk aan het hebben van een asbestdak of een pelsdierhouderij. Beide is per 2014 verboden.’

Omgevingsplan
Het huidige bestemmingplan biedt gemeenten te weinig mogelijkheden om leegstand adequaat aan te pakken constateert Rademaker. ‘Door de bijzondere beperkingen die gesteld worden in een bestemmingsplan is zo’n plan vaak minder doeltreffend. Met een bestemmingsplan leg je vaak vast wat er al is, het is dus lastig om deze toekomstgericht te maken.’
De nieuwe Omgevingswet (Ow) moet een oplossing bieden. Zo kun je straks in het Omgevingsplan ook regels stellen met betrekking tot het uiterlijk van panden in het kader van teloorgang. Het bestemmingsplan biedt daarvoor nu nog geen mogelijkheden. De mogelijkheden zullen onder de Ow met het Omgevingsplan worden verbeterd. Rademaker somt de voordelen op: ‘Het Omgevingsplan wordt beter inzetbaar, mede vanwege de bredere reikwijdte, de nieuwe benadering van de uitvoerbaarheidsvereiste, de mogelijkheid om het plan door middel van open normen en vergunningenstelsels flexibeler te maken en de nieuwe benadering van overgangsrecht. Hierdoor is het niet meer per definitie onmogelijk om gebruiksvormen of andere activiteiten die legaal plaatsvinden te verbieden of om andere verplichtingen op te leggen. Zo ontstaan ook betere mogelijkheden om leegstand tegen te gaan. Het zal niet zo zijn dat je iemand kunt verplichten om binnen een termijn een winkel in een gebouw te beginnen of om een grootwinkelbedrijf te verbieden om failliet te gaan, maar onder de Ow krijgen gebouwen wel ruimere en flexibelere gebruiksmogelijkheden en hebben gemeenten een instrument om de kwaliteit van gebouwen en hum omgeving (door eigenaren) te (laten) verbeteren.’

Kader Omgevingswet
De Omgevingswet zorgt ervoor dat op het Omgevingsplan straks de ‘gewone bestuursrechtelijke regels’ van toepassing zijn die ook gelden voor andere algemeen verbindende voorschriften. Daarmee kan het Omgevingsplan straks zo worden ingericht dat beter op veranderingen van de omgeving kan worden ingespeeld.

Juridische instrumenten zullen leegstand wellicht niet in alle gevallen voorkomen, maar bieden wel mogelijkheden om in te spelen op gewijzigde behoeften.

Kijk hier voor meer informatie over de Omgevingswet
Download hier de factsheet van de VNG

Meld je hier aan voor de nieuwsbrief van de Retailagenda

  • Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.